De belasting moet betaald worden door de eigenaars, niet door de huurders. Eigendomsbelasting is gebaseerd op de fiscale of belastbare waarde (valor tributavel) van een eigendom volgens het fiscale register (matriz predial). Vroeger lag de fiscale waarde van een eigendom ver onder de echte waarde, hoewel er enkele herwaarderingen geweest zijn in het laatste decennium liggen de fiscale waarden nu dichter bij de echte waarde. De fiscale waarde van een eigendom is gebaseerd op de marktwaarde, locatie en de standaard van plaatselijke diensten.
Eigendom wordt naar waarde geschat volgens 3 classificaties: stedelijk eigendom (prédios urbano), landelijk eigendom (prédios rustica) en een mengeling van deze 2 (prédios misto). Voor stedelijke eigendom is het belastingstarief tussen 0.7% en 1.3% van de fiscale of belastbare waarde van een eigendom. Daarom, als je een eigendom bezit met een fiscale waarde van €100,000 gelegen in een stad; zal je eigendomsbelasting tussen €700 en €1,300 liggen. Voor landelijke eigendom (bijvoorbeeld grond waarop niet mag gebouwd worden buiten een stedelijke omgeving en huizen en gebouwen die enkel voor landbouw en landelijke activiteiten gebruikt worden) is het belastingstarief 0.8% van de fiscale waarde (€800 voor een eigendom van €100,000).
Volgens een wet die in 2002 geïntroduceerd werd is eigendom die in bezit is van een entiteit die inwoner is in een land met een gunstiger belastingsregime dan Portugal, bijvoorbeeld offshore bedrijven, onderhevig aan eigendomsbelasting aan een vast tarief van 2%. Daarom is een eigendom met een fiscale waarde dat gelegen is in een stad jaarlijks aansprakelijk voor €2,000 eigendomsbelasting.
Je moet een kennisgeving krijgen van het bedrag dat betaald moet worden tussen januari en april van de Direcção das Contribuiçães e Impostos van het Ministerie van Financiën in Lissabon. Als je dit niet ontvangt moet je je plaatselijk belastingskantoor contacteren, want het kan zijn dat het niet verstuurd is of verloren is in de post. Eigendomsbelasting word normaal gezien met achterstand gefactureerd en moet betaald worden in 2 delen, het eerste in april en het 2de in september. Daarom word je in september 2002 gefactureerd voor de 2de termijn van eigendomsbelasting voor 2001. Betaling kan gedaan worden bij het plaatselijke belastingskantoor (finanças), een hoofdpostkantoor en bepaalde banken. Zorg er altijd voor dat je een kwitantie krijgt.
Als je een eigendom gekocht hebt en SISA betaald hebt, kan je vrijgesteld worden van eigendomsbelasting tot 10 jaar, afhankelijk van de fiscale waarde van het eigendom. Om hiervoor te kwalificeren moet het eigendom binnen 6 maanden na het tekenen van de akte bewoond zijn, de eigenaar moet een permanent bewoner zijn en het eigendom moet op naam staan van een persoon (geen bedrijf).
Een aanvraag voor een vrijstelling moet bij het plaatselijke belastingskantoor gedaan worden binnen 90 dagen na de voltooiing van de verkoop. Als je een late aanvraag doet of eigendomsbelasting betaalt wanneer het niet nodig is, kan je geen terugbetaling eisen of de vrijgestelde periode verlengen, welke loopt vanaf de datum van voltooiing. Als je verkoopt binnen de vrijgestelde periode, kan de volgende eigenaar ook een vrijstelling aanvragen.