Za edukację odpowiadają lokalne władze poszczególnych landów. Każdy z nich ma inne sposoby nauczania, rożne rodzaje szkół, uniwersytetów czy odmienne warunki egzaminów.
Do niedawna Niemcy były bardzo dumne ze swojego poziomu kształcenia, jednak przeprowadzony przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) w 2002 roku Programme for International Student Assessment (PISA - Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów) wydał druzgocącą opinię na temat kształcenia w RFN. Od tamtej pory trwa poważna debata na temat reform edukacji w Niemczech.
Dzieci zaczynają edukację w Niemczech w wieku sześciu lat. Jest ona obowiązkowa przez przynajmniej dziewięć lat (w niektórych landach – dziesięć). Zasadniczo kształcenie od szkoły podstawowej po uniwersytet jest darmowe. Jednakże w ostatnim czasie pojawiają się głosy mówiące o wprowadzeniu opłat za edukacje wyższą.
Równość
W przeciwieństwie do wielu innych państw Europy, Niemcy zawsze mieli bardzo egalitarne podejście do edukacji. Istnieje na przykład bardzo wiele szkół specjalnych dla dzieci wymagających większej opieki. Praktycznie nie istnieją elitarne szkoły ani uniwersytety, jak ma to miejsce w Wielkiej Brytanii czy we Francji. Pojawiają się jednak nieśmiałe pomysły wprowadzenia szkół dla dzieci specjalnie uzdolnionych.
Mimo to, dzieci w wieku dziesięciu lat są dzielone dzieli na trzy różne rodzaje szkół (Gymnasium, Realschule and Hauptschule). Odbywa się to na podstawie oceny zdolności dziecka, w oparciu o wyniki z czterech lat edukacji w szkole podstawowej. Krytycy twierdzą jednak, że jest to zbyt wczesny wiek, aby móc ocenić zdolności dziecka, z tego powodu w wielu landach dzieci są nauczane razem aż do dziesiątej klasy. Aby dostać się na uniwersytet, uczniowie szkół średnich zdają Abitur (odpowiednik matury w Polsce). Można podchodzić do niego zarówno po Gymnasium jak i Gesamtschule.
Niektórzy krytycy narzekają, że niemiecki system edukacji za bardzo koncentruje się na ścieżce kariery czy osiągnięciach akademickich, a nie rozwija osobowości ucznia (na sposób brytyjski czy amerykański). Większość niemieckich szkół zapewnia dodatkowe zajęcia pozalekcyjne takie jak kluby sportowe, muzyczne. Są one oferowane przez zewnętrzne organizacje.
Sposób nauczania
W zasadzie sposób nauczania jest dużo bardziej sformalizowany niż w wielu innych krajach. Kontakt uczniów z nauczycielami poza lekcjami jest ograniczony. W ostatnich latach, szkoły w niektórych miastach zmagają się z malejącą dyscypliną. Może to być wynikiem dużej liczby dzieci z mniejszości etnicznych – zdarzają się szkoły, w których odsetek tych uczniów przekracza 50%.
Mimo tych problemów i wyników PISA, standardy edukacji stoją na naprawdę wysokim poziomie, w porównaniu z innymi państwami. Niemieckie szkoły szybko oswajają się z nowymi technologiami i praktycznie wszystkie placówki mają nowoczesny sprzęt komputerowy i dostęp do szerokopasmowego Internetu.
Po ukończeniu szkoły dzieci wybierają albo praktyczną naukę połączoną z zajęciami w Berufsschule (forma szkoły zawodowej) lub rozpoczynają kształcenie na uniwersytecie bądź Fachhochschule. Miej świadomość, że w Niemczech, bardzo trudno uzyskać matrykulację swojego wykształcenia. Jeżeli zostałeś wykształcony na terenie Unii Europejskiej, jest to dużo łatwiejsze ze względu na prawo unijne, narzucające uznawanie wykształcenia między krajami członkowskimi.