De grote meerderheid van verkopen in Portugal worden gedaan via makelaars (imobiliárias), vooral die waar buitenlandse kopers bij betrokken zijn.
Het is normaal dat buitenlanders een makelaar gebruiken in hun eigen land die samenwerkt met Portugese makelaars en projectontwikkelaars. Vele Portugese makelaars adverteren ook in het buitenland en in expat magazines en kranten in Portugal. De meeste Portugese makelaars in vakantieoorden zoals de Algarve hebben personeel die Engels en andere vreemde talen praten. Als je een makelaar wilt vinden in een bepaald dorp of regio, kan je zoeken bij de imobiliárias in de lokale Portugese Gouden Gids (beschikbaar in grote bibliotheken in vele landen).
Portugese makelaars zijn gereguleerd door de overheid en moeten professionele kwalificaties en een licentie (mediador autorizado) hebben. Je kiest best een makelaar die lid is van een professionele organisatie zoals de Associação de Mediadores Imobiliários (AMI), Sociedade de Mediação Imobiliária of de Associação dos Mediadores do Algarve (AMA). Vraag de makelaar om zijn licentie te zien, die trouwens zichtbaar uitgestald zou moeten zijn.
Als de makelaar lid is van een internationale organisatie, zoals de Europese Federatie van Makelaars, kan het zijn dat je extra bescherming krijgt. Hoewel ze een licentie hebben, zijn makelaars in Portugal echter niet gereguleerd, hebben geen professionele verzekering voor schadevergoedingen nodig en zijn niet gebonden door de wet ter bescherming van de consumenten.
De regels voor makelaars zijn ook van toepassing op buitenlanders, die geen eigendom in Portugal kunnen verkopen zonder een volledige Portugese licentie (hoewel sommige Portugese makelaars niet meer dan slapend vennoot zijn bij bedrijven die door buitenlanders worden uitgebaat). Er zijn echter enkele amateuristische makelaars die zonder licentie zaken doen in Portugal (vooral in vakantieoorden), die je best vermijd.
Als je een voorschot betaalt aan een makelaar, moet je er zeker van zijn dat het gestort wordt op een aparte (liefst gesloten) rekening. Houd er rekening mee dat niet alle Portugese makelaars een verzekering hebben voor schadevergoeding en zelfs als ze die hebben is die meestal gelimiteerd tot een relatief kleine som.
Er is geen controle door de overheid wat betreft de makelaarslonen in Portugal, waar de commissie van een makelaar meestal tussen 5% en 10% ligt en er ruimte voor voorzien is in de verkoopprijs (zo wordt die betaald door de verkoper).
Buitenlandse makelaars die in het buitenland zitten werken vaak samen met Portugese agenten en delen de standaard commissie, dus kopers betalen er meestal niet meer voor (ga natuurlijk wel na of dit het geval is). Controleer ook of je nog extra kosten in verband met de verkoopprijs moet betalen (naast de normale kosten en belastingen).
Indien mogelijk, beslis je best waar je zal wonen, wat voor eigendom je wil en wat je budget is voor je naar Portugal vertrekt. Verkrijg details van zo veel mogelijk eigendommen in je gekozen streek en prijsklasse, en maak een korte lijst van degene die je wil bekijken. Gewoonlijk zijn de details die de Portugese makelaars geven schaars en weinig makelaars verstrekken gedetailleerde beschrijvingen van eigendommen. Foto's doen een eigendom vaak ook geen recht aan. Het is ook mogelijk om eigendommen te zien via het internet.
Er zijn geen nationale vastgoedlijsten in Portugal, waar makelaars hun eigen lijst met eigendommen beschermen, hoewel velen werken met buitenlandse makelaars in gebieden die populair zijn bij buitenlandse kopers. Portugese makelaars die adverteren in buitenlandse kranten of die samenwerken met buitenlandse makelaars bieden meestal kleurenfoto's en een volledige beschrijving, vooral voor de duurdere eigendommen.
De beste makelaars voorzien een overvloed aan informatie. Makelaars variëren enorm qua efficiëntie, enthousiasme en professionalisme. Als een makelaar weinig interesse toont om uit te zoeken wat je precies wil, zoekt je beter ergens anders. Als je een buitenlandse agent gebruikt, bevestig (en herbevestig) de prijs en of een bepaalde eigendom nog steeds te koop is voor je naar Portugal reist om het te bekijken.
Een Portugese makelaar kan je vragen om een document te tekenen vooraleer hij je eigendommen toont, wat gewoon een manier is om zijn commissie te beschermen indien je details van een andere bron zou ontvangen of indien je een deal probeert te sluiten met de eigenaar achter zijn rug. In Portugal worden de eigendommen meestal getoond door de makelaars zelf en worden er geen sleutels overhandigd (vooral bij gemeubileerde eigendommen) en je wordt niet geacht om met huurders of verkopers rechtstreeks te handelen.
Je maakt best een afspraak om eigendommen te zien omdat makelaars niet graag hebben dat mensen zomaar opdagen. Als je een afspraak niet zal halen, belt je best om ze af te zeggen. Als je toevallig op vakantie bent is het toegestaan om onverwachts binnen te wippen en even te kijken wat er in de aanbieding is, maar verwacht niet dat een makelaar je eigendommen zal laten zien zonder een afspraak. Als je eigendommen bekijkt tijdens een vakantie, is het best om dit aan het begin te doen zodat je op een later tijdstip kan terugkeren om degene die je bevallen nog eens te bekijken. Portugese makelaars werken meestal niet tijdens de lunch en de meeste sluiten op zaterdag en zondag.
Je kunt best zoveel mogelijk eigendommen proberen bekijken gedurende de tijd die je beschikbaar hebt, maar geef jezelf voldoende tijd om elk eigendom grondig genoeg te bekijken, om naar eigendommen te reizen en voor pauzes voor levensonderhoud (het is verplicht om een goede lunch te nemen in Portugal).
Hoewel het belangrijk is om verschillende eigendommen te zien zodat je een accurate mening kan vormen omtrent de prijs en kwaliteit, zorg ervoor dat je niet teveel eigendommen ziet per dag (ongeveer 6 is meestal een mooi aantal), want je kan snel in de war raken over de verschillende voordelen van elke eigendom.
Als je eigendommen worden getoond die niet voldoen aan je verwachtingen, vertel dit onmiddellijk aan de makelaar. Je kan de makelaar ook helpen door hem exact te vertellen wat er mis is met de eigendommen die je afwijst. Het is raadzaam om notities te maken van zowel de goede als de slechte eigenschappen en veel foto's te maken van de eigendommen die je bevallen, zo kan je ze later vergelijken wanneer je wilt (maar houd goed bij welke foto's bij welk huis horen!). Het is ook raadzaam om elk eigendom te markeren op een map zodat je later nog zelf kan terugkeren indien je dat wenst, zo kan je ze vinden zonder je weg (te veel) te verliezen. Hoe meer een eigendom je aanspreekt, hoe meer je moet zoeken om de fouten en negatieve punten te vinden; als je er daarna nog tevreden van bent dan moet het iets speciaals zijn.
De meeste makelaars organiseren kijkreizen met goedkope accommodatie voor potentiële kopers, en betalen meestal de kost terug als je een eigendom koopt. Maak vooral gebruik van deze aanbiedingen maar laat je niet onder druk zetten om tot een aankoop over te gaan. Laat voldoende tijd vrij om eigendommen van verschillende makelaars te bekijken en te vergelijken. Een lang weekend is niet voldoende om goed rond te kijken tenzij je precies weet wat je wilt kopen of als je van plan bent om maar 1 of 2 specifieke eigendommen te bekijken.
De meeste makelaars bieden een dienst na verkoop en zullen je helpen om juridisch advies in te winnen, verzekering, binnenhuisarchitecten en aannemers te zoeken, en bieden volledige beheer- en huurdiensten voor niet-inwonende eigenaars. Houdt er wel rekening mee dat makelaars vaak commissie ontvangen voor doorverwijzingen en het advies daardoor niet volledig onafhankelijk is (je kan het altijd vragen). Vele makelaars zullen ook de juridische kant van de verkoop behandelen, maar dit is riskant en het is beter om een onafhankelijk advocaat in dienst te nemen. Sta je makelaar nooit toe om de juridische aspecten te behandelen als hij zowel de verkoper als de koper vertegenwoordigd.