Je werkvergunning is normaalgesproken verbonden aan je verblijfsvergunning. Er zijn meerdere soorten verblijfsvergunningen - afhankelijk van je nationaliteit, je contract, de industrie waar je werkzaam in bent, en de vraag op de Zwitserse arbeidsmarkt. Kijk in ons hoofdstuk over verblijfsvergunningen voor meer informatie.
EU ingezetenen
Sinds 2002 bestaat er een bilaterale overeenkomst voor de vrije beweging van personen tussen Zwitserland en de Europese Unie. Deze overeenkomst vergemakkelijkt het binnenkomen, wonen, en werken in Zwitserland voor EU ingezetenen en voor burgers uit Noorwegen, IJsland (EFTA leden) en - met voorbehoud - Liechtenstein.
EU burgers hebben nu
- een vrije keuze voor verblijf- en werk cantons (geografische mobiliteit)
- het recht om van baan en van werkgever te veranderen (werk mobiliteit)
- het recht om hun familie naar Zwitserland te halen
- Het recht voor hun familieleden om te werken
Uiteindelijk zullen EU ingezetenen totale bewegingsvrijheid hebben binnen Zwitserland, en Zwitsers binnen de EU. Echter, tot en met 31 Mei 2007 geld er nog een vaste quota voor werkvergunningen. Deze quota geeft een maximum van 15,000 nieuwe langetermijn verblijfsvergunningen per jaar en 115,500 nieuwe kortetermijn verblijfsvergunningen per jaar aan.
Op 31 Mei 2007, zullen deze quota opgeheven worden. In Juni 2009 zal Zwitserland bepalen of ze deze overeenkomst door zullen zetten. Indien ze doorgaan, zal volledige bewegingsvrijheid tussen Zwitserland en de Europese Unie in Juni 2014 van kracht zijn.
Werk zoeken: Om voor 3 maanden naar werk te zoeken hebben EU burgers geen verblijfsvergunning of werkvergunning nodig. Als het zoeken naar een baan langer duurt, dien je een verblijfsvergunning voor nog 3 maanden aan te vragen. Er bestaan geen quota voor deze vergunningen, en ze geven je geen recht om gebruik te maken van de Zwitserse sociale zekerheid.
Niet-EU ingezetenen
Niet-EU ingezetenen kunnen alleen een werkvergunning krijgen indien hun werkgever kan aantonen dat de vacature in kwestie niet door een Zwitser of een EU ingezetene kan worden gevuld. Dit kan een moeilijke bureaucratische nachtmerrie zijn voor zowel werknemer als werkgever. Er bestaan uitzonderingen op deze regel, die gelden voor posities voor heel hoog opgeleid personeel en top directeuren.
Wanneer een werkgever je, als niet EU ingezetene, in dienst wil nemen, dient de werkgever je een officiële offerte voor een baan toe te sturen. Als je op de offerte ingaat, dient de werkgever een verblijfsvergunning voor je aan te vragen bij de vreemdelingen politie van het canton. Indien de aanvraag voor een verblijfsvergunning goedgekeurd word, stuurt de werkgever je een "verzekering van verblijfsvergunning" ( Zusicherung der Aufenthaltsbewilligung, autorisation de séjour) toe, samen met het arbeidscontract. Bij aankomst in Zwitserland dien je deze "verzekering" te tonen om zo je uiteindelijke verblijfsvergunning te krijgen.
Het proces voor het verkrijgen van een werkvergunning kan maanden duren, en er bestaan geen expliciete regels om te bepalen of je hem wel of niet zult krijgen. De werkgever kan je verzekeren dat je een werkvergunning krijgt, maar de beslissing hangt niet van hem/haar af. De uiteindelijke beslissing hangt af van een aantal criteria zoals het type werk, jouw kwalificatie, je nationaliteit etc. De autoriteiten van elk canton hebben de vrijheid om de beslissing te nemen, binnen bepaalde wettelijk vastgestelde regels. de uiteindelijke beslissing kan dus zelfs afhangen van de persoonlijkheid en de gemoedstoestand van elke individuele officier.
Werknemers van internationale organisaties
Werknemers van internationale organisaties hebben geen Zwitsers werkvergunning nodig (als de VN een werkvergunning voor al hun medewerkers zou moeten regelen, dan zouden ze meteen naar een ander land verhuisd zijn). Zij krijgen een speciaal identiteitskaart ( Identitätskarte, carte de légitimation), en genieten speciale rechten met betrekking tot de douane, immigratie, en huisvesting.
Illegaal werken
Door de strenge wetten omtrent immigratie, en de hoge salarissen, zijn er redelijk veel buitenlanders illegaal werkzaam (zonder werkvergunning) in Zwitserland. Wij raden echter niet aan om zonder werkvergunning in Zwitserland aan de slag te gaan. Illegale werknemers staan onder de constante bedreiging gedeporteerd te worden, en worden vaak door hun werkgevers uitgebuit. Daar je geen werkvergunning hebt, is een werkgever niet ééns verplicht je te betalen voor het verrichte werk.